Plan spłat wierzycieli – co warto wiedzieć?

Plan spłat wierzycieli – co warto wiedzieć?

Jednym ze sposobów zakończenia upadłości konsumenckiej jest wydanie przez sąd postanowienia o ustaleniu planu spłat wierzycieli. Obecnie, w standardowej upadłości konsumenckiej prowadzonej  w uproszczonym trybie, ustalenie planu spłat wierzycieli to najważniejszy etap całego postępowania.Jeszcze przed złożeniem wniosku upadłościowego warto dowiedzieć się, jak formalnie przebiega ustalenie planu spłat oraz jakie są jego elementy – odpowiednie przygotowanie wniosku w praktyce znacząco usprawnia postępowanie.

 

Procedura

Sporządzenie projektu planu spłat wierzycieli jest zadaniem syndyka i wynika to wprost z przepisów ustawy. Po upływie terminu do zgłaszania wierzytelności i przeprowadzeniu likwidacji majątku wchodzącego w skład masy upadłości syndyk składa sądowi projekt planu spłaty wierzycieli z uzasadnieniem albo informację, że zachodzą przesłanki, o których mowa w art. 49114a ust. 1 lub art. 49116 ust. 1 lub 2 prawa upadłościowego.

Ważne, aby pamiętać, że właściwe rozstrzygnięcie w sprawie planu spłaty wydaje sąd upadłościowy. Syndyk sporządza projekt planu spłat – treść projektu pochodzącego od syndyka jest dla sądu podstawowym źródłem wiedzy o sytuacji upadłego. Sporządzony przez syndyka projekt powinien zawierać zatem taki zestaw informacji, które pozwolą na wydanie postanowienia kończącego postępowanie upadłościowe.

Projekt planu spłat syndyk przesyła do upadłego oraz wierzycieli, którzy uczestniczą w planie spłat (czyli zgłosili swoje wierzytelności syndykowi lub posiadający wierzytelności, które w standardowej upadłości syndyk uwzględniłby na liście z urzędu – np. zabezpieczone hipoteką). Wraz z projektem, syndyk poucza wierzycieli oraz upadłego o złożenia wniosku o przeprowadzenie rozprawy – zasadą jest rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym – oraz zobowiązuje do przedstawienia stanowiska odnośnie do projektu w terminie 14 dni. Wierzyciele oraz upadły swoje uwagi odnośnie do projektu składają syndykowi, który cały zestaw dokumentów składa do sądu upadłościowego.

 

Elementy składowe postanowienia o ustaleniu planu spłat

Postanowienie o ustaleniu planu spłat zawiera kilka obligatoryjnych elementów, które kompleksowo rozstrzygają o sposobie załatwienia sprawy – a z punktu widzenia upadłego, decydują o zasadach rozwiązania jego problemów finansowych.

Element pierwszy, to wymienienie wierzycieli uczestniczących w planie spłaty. Ten element postanowienia jest odpowiednikiem listy wierzytelności w standardowej upadłości.

Element drugi, to plan podziału środków zgromadzonych w toku postępowania. Planu podziału nie dokonuje się jeżeli w masie upadłosci, po pokryciu kosztów postępowania, pozostała nadwyżka środków. Podziału dokonuje się według zasad znanych ze standardowych upadłosci, zwłaszcza według zasad pierwszeństwa (wierzytelności zaspokaja się z uwzględnieniem kategorii zaspokojenia określonych w prawie upadłościowym) oraz proporcjonalności (wierzytelności z danej kategorii zaspokaja się proporcjonalnie do wysokości wierzytelności przysługujących wierzycielom).

Trzecim elementem postanowienia o ustaleniu planu spłat jest ustalenie, czy upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Ustalenie, że takie okoliczności występują, mają negatywny wpływ na czas realizowania planu spłat – w przypadku ustalenia, że upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa, plan spłaty wierzycieli nie może być ustalony na okres krótszy niż trzydzieści sześć miesięcy ani dłuższy niż osiemdziesiąt cztery miesiące. Z tego powodu warto zadbać o przedstawienie przyczyn powstania problemów finansowych. Jeżeli tego rodzaju informacje nie zostały przedstawione we wniosku upadłościowym, to konieczne jest przedstawienie ich syndykowi.

Ostatnio obowiązkowy element postanowienia to ustalenie „właściwego” planu spłat. Sąd określa, w jakim zakresie i okresie, nie dłuższym niż trzydzieści sześć miesięcy, upadły jest obowiązany spłacać zobowiązania, które w postępowaniu upadłościowym prowadzonym zgodnie z przepisami części pierwszej zostałyby uznane na liście wierzytelności, oraz jaka część zobowiązań upadłego powstałych przed dniem ogłoszenia upadłości zostanie umorzona po wykonaniu planu spłaty wierzycieli. Trzyletni plan spłat jest rozwiązaniem standardowym – skrócenie tego okresu powinno nastąpić w sytuacjach szczególnych (np. drastyczne obniżenie możliwości zarobkowych) albo przewidzianych w ustawie.

Ustawodawca pozwala na skrócenie plan spłat, jeśli wskutek jego wykonania zaspokojona zostanie określona część zadłużenia upadłego. W przypadku gdy w drodze wykonania planu spłaty wierzycieli, dłużnik spłaci co najmniej 70% zobowiązań objętych planem spłaty wierzycieli, które w postępowaniu upadłościowym prowadzonym zgodnie z przepisami części pierwszej zostałyby uznane na liście wierzytelności, plan spłaty wierzycieli nie może zostać ustalony na okres dłuższy niż rok. Jeżeli splata obejmie co najmniej 50% zobowiązań, to plan spłat nie może zostać ustalony na okres dłuższy niż dwa lata.

 

Odmowa ustalenia planu spłat

Nie każde postępowanie zakończy się sukcesem – ustaleniem planu spłat. Pewne zdarzenia dotyczące upadłego, jego postawa, dokonywanie określonych czynności, sprawiają, że w danej sytuacji upadły nie zasługuje na oddłużenie.

Plan spłat nie będzie ustalony, gdy upadły doprowadził do swojej niewypłacalności lub istotnie zwiększył jej stopień w sposób celowy, w szczególności przez trwonienie części składowych majątku oraz celowe nieregulowanie wymagalnych zobowiązań, lub w okresie dziesięciu lat przed dniem zgłoszenia wniosku o ogłoszenie upadłości w stosunku do upadłego prowadzono postępowanie upadłościowe, w którym umorzono całość lub część jego zobowiązań. Ustalenie planu spłat będzie jednak możliwe, gdy pomimo stwierdzenia takich okoliczności, będzie to uzasadnione względami słuszności lub względami humanitarnymi.

 

Warto współpracować!

Plan spłat – postanowienie sądu o jego ustaleniu – ma kluczowe znaczenie dla rozstrzygnięcia problemów finansowych upadłego. W interesie upadłego jest zatem przedstawienie swojej sytuacji w sposób kompleksowy i przemyślany, bowiem dzięki temu zwiększa swoje szanse na sprawne zakończenie sprawy.

Nawet jeśli nie jest to wymogiem formalnym ani merytorycznym wniosku upadłościowego (obecnie od konsumentów wymagane jest jedynie wykazanie swojej niewypłacalności), to przydatne i celowe będzie przedstawienie informacji istotnych w kontekście postanowienia kończącego sprawę. Ułatwi to zadanie syndykowi, który już we wniosku otrzyma przynajmniej część materiały potrzebnego do pracy nad projektem planu spłaty – a to może przełożyć się na czas trwania postępowania. Jeżeli właściwe informacje (oraz dowody!) nie zostały przekazane we wniosku, to w interesie upadłego jest udzielanie syndykowi wszelkich dodatkowych  wyjaśnień, udostępnić dokumenty,  (niezależnie od tego, że jest to obowiązek upadłego!).